با ترکیب آلیاژهای روی و مس، ورق برنجی تولید میشود و با توجه به زرد بودن رنگ این ورق، بسیار مشابه ورق طلا است. اگر در ترکیب ورق برنجی، از آلیاژ مس بیشتر از روی استفاده شود، رنگ این ورق به زرد متمایل میشود و درصورتی‌که آلیاژ روی از مس بیشتر باشد، رنگ ورق برنجی بیشتر متمایل به رنگ نقره‌ای میشود.
از‌این‌رو می‌توانند با تغییر اندازه هر یک از این دو مواد تشکیل دهنده ورق برنجی، رنگ آن را تغییر دهند. توجه داشته باشید که اگر قصد خرید هر نوعی از ورق را دارید، بهتر است قبل از خرید درباره قیمت ورق آهن، خصوصیات و برندهای مختلف تحقیق کرده و بعد اقدام کنید.
همان‌طور که در مقدمه بیان کردیم از ترکیب آلیاژهای روی و مس، ورق برنجی تولید شده و با توجه به میزان نسبت ترکیب روی و مس، رنگ ورق برنجی طلایی یا نقره‌ای میشود. یکی از مزیت‌های ورق برنجی قابلیت بالای بازیافت آن است؛ همچنین این فلز ارزش بالاتری در مقایسه با سایر فلزات قابل بازیافت دارد. برنج خاصیت مغناطیسی و اصطحکاکی ندارد؛ به‌همین‌دلیل می‌توان به‌راحتی برای جداسازی آن از سایر فلزات از آهن‌ربا استفاده کرد.
ازآنجایی‌که در ساختار ورق برنجی از آهن استفاده شده، این ورق نسبتا سخت است و در ساخت آن علاوه‌بر عنصر آهن، از منگنز و قلع نیز استفاده می‌کنند. یکی از تفاوت‌های بین برنز و برنج این است که برنز از آلیاژهای مس و قلع ساخته شده ولی در ساخت برنج از آلیاژهای روی و مس استفاده میشود.
زمانی که در ساختار برنج از مس بیشتری استفاده شده باشد، علاوه‌بر‌اینکه رنگ آن متمایل به زرد و طلایی میشود، استحکام و انعطاف‌پذیری‌اش نیز بالا می‌رود. علاوه‌بر‌این، باعث میشود که قابلیت‌های سایش و چکش‌خواری برنج بالا برود. نکته دیگر مربوط به هدایت حرارتی و الکتریکی است؛ چرا که باعث میشود در برابر تیرگی و لک از مقاومت بسیار بالایی برخوردار باشد و برای ریخته‌گری فلز مناسبی به حساب آید.
از نظر میزان سختی، ورق‌های برنجی به چندین دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه این مقاله برخی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
ورق برنج فنری:
این محصول جزء سخت‌ترین ورق‌های برنجی به حساب می‌آید. در این نوع ورق برنجی از درصد بالایی مس استفاده میشود. ورق برنج فنری به شکل کویل در بازار وجود دارد و عمده استفاده آن در صنایع برقی است.
ورق برنج نیمه سخت:
در این نوع ورق برنجی از درصد پایین‌تری مس استفاده میشود؛ به‌همین‌دلیل انعطاف‌پذیری این محصول در مقایسه با نوع فنری بیشتر و در مقایسه با ورق برنجی نرم کمتر است.
ورق برنجی نرم:
در ورق برنجی نرم از ۷۰ درصد مس استفاده می‌کنند که این باعث افزایش ویژگی انعطاف‌پذیری این ورق میشود. این نوع آلیاژ برنج، به دو صورت ورق با ضخامت ۰.۳ و ۱.۵ با عرض ۶۰۰ میلی‌متر و کویل با ضخامت ۰.۴ تا ۰.8 با عرض ۶۶۰ میلی‌متر تولید میشود. می‌توان گفت که پر مصرف‌ترین ورق برنجی، نوع نرم آن است. از این محصول در تولید لوازم خانگی مانند کتری، رادیاتور و سماور استفاده میشود.
به‌طور‌کلی، ورق‌های برنجی به لحاظ آلیاژی به چهار دسته کم‌عیار، پرعیار، حاوی سیلیسیوم و حاوی قلع و آلومینیوم تقسیم می‌شوند که در ادامه درباره هر یک از آن‌ها توضیح می‌دهیم.
ورق برنجی کم‌عیار:
این نوع ورق برنجی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است و در دمای بالا به‌راحتی شکل می‌گیرد. هر قدر که ترکیب روی در این محصول بیشتر باشد، شکل‌پذیری بالاتر و مقاومت بیشتری خواهد داشت. معمولا درصد روی به‌کاررفته در این نوع ورق بین ۵ تا ۲۰ درصد است.
ورق برنجی پرعیار:
در این محصول از ۲۰ تا ۴۰ درصد فلز روی استفاده می‌کنند؛ اما اگر درصد بیشتری روی به‌کار ببرند، تاثیر معکوس و منفی بر خاصیت آن می‌گذارد؛ به‌عبارت دیگر، اگر درصد روی در این ورق بیش از اندازه شود، خاصیت شکل‌پذیری‌اش را از دست می‌دهد؛ اما استحکام بالایی پیدا می‌کند.
ورق برنجی دارای سیلیسیوم:
از این نوع آلیاژ عمدتا در ساخت رادیاتور، تانکر، سماور، اتصالات، پیچ‌و‌مهره، لوله و سایر اقلام این چنینی استفاده میشود. برای ساخت این نوع ورق برنجی از درصد نسبتا بالایی فلز سیلیسیوم استفاده می‌کنند.
ورق برنجی دارای آلومینیوم و قلع:
وجود آلومینیوم و قلع می‌تواند روکش محافظی را برای فلز برنج به وجود بیاورد و همچنین مقاومت برنج در مقابل خوردگی و اکسیداسیون در محیط‌های رطوبتی را بالا می‌برد.
تسمه برنجی:
تسمه‌های فلزی، سطح مقطع مقاوم و مستحکمی دارند. این تسمه‌ها عمدتا از فلزهایی با آلیاژهای مختلف ساخته می‌شوند و دارای انواع مختلفی هستند. انواع این محصولات شامل تسمه‌های آلومینیومی، فولادی، مسی و برنجی هستند. با توجه به اینکه تسمه برنجی از خواص الکتریکی برخوردار است، به طور گسترده‌ای در تولید قطعات الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از میان انواع مختلف این محصول تسمه برنجی با آلیاژB63 از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است.
از این تسمه برای تولید سرسیم‌ها، کلیدها، پانچ، پریزها، برش و غیره استفاده میشود. در تسمه برنجی‌هایی با آلیاژ B70، مس بیشتری به‌کار می‌رود؛ این مشخصه باعث شده که این محصول انعطاف‌پذیری بالاتری داشته باشد. این آلیاژ یکی از کارآمدترین و پر‌استفاده‌ترین ورق و تسمه به حساب می‌آید که هرساله تولید میشود.
ورق برنجی از ترکیب روی و مس ایجاد میشود. در ساخت این محصولات از آلیاژهای گوناگونی استفاده می‌کنند و برای موارد مختلف کاربرد دارند. ورق برنجی به لحاظ سختی به سه دسته نرم، نیمه‌سخت و فنری تقسیم میشود که هر کدام از این‌ها کاربرد خاص خود را دارند و در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ورق‌های برنجی به لحاظ آلیاژی به چهار دسته کم‌عیار، پرعیار، حاوی سیلیسیوم و حاوی قلع و آلومینیوم تقسیم می‌شوند. امیدواریم از این مطلب کاربردی لذت برده باشید. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
