وضعیت صنعت فولاد ایران با گذشت 7 ماه از سال 1404
با گذشت هفت ماه از سال ۱۴۰۴، صنعت فولاد ایران بعنوان یکی از ستونهای اصلی اقتصاد ملی و موتور محرک بخش صنعت، درگیر مجموعهای از چالشهای ساختاری، سیاستی و زیرساختی است. که تولید و صادرات این بخش مهم اقتصادی کشوررا بهشدت تحت تأثیر قرار داده است. این صنعت که ایران را در میان ده تولیدکننده برتر فولاد جهان قرار داده، امروز با بحرانهای فزایندهای همچون محدودیتهای انرژی، سیاستهای ناپایدار دولتی، نوسانات ارزی و ضعف در زنجیره تولید و صادرات مواجه است.
در جلسه اخیر هیئت نمایندگان اتاق ایران، احسان دشتیانه نماینده انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، با تشریح وضعیت بحرانی این صنعت، از لزوم اصلاح فوری در سیاستهای کلان زنجیره تولید، انرژی و صادرات سخن گفت. بررسیها نشان میدهد که از ابتدای سال تاکنون، مجموعهای از عوامل اقتصادی و مدیریتی موجب کاهش ظرفیت تولید، افت صادرات و حتی تهدید جایگاه بینالمللی فولاد ایران شده است.
در این گزارش، مهمترین چالشهای صنعت فولاد ایران در سال ۱۴۰۴ و پیامدهای آن برای تولید، اشتغال و اقتصاد کلان کشور را مورد بررسی قرار می دهیم.
بحران انرژی (برق و گاز)؛ تکرار هر ساله با شدت بیشتر
- در ماههای گرم (فروردین تا شهریور ۱۴۰۴)، محدودیت برق و اعمال خاموشی در بخش صنعت، موجب افت شدید تولید شد.
- طبق اعلام دشتیانه، تنها در فروردین ۱۴۰۴ حدود ۱۴ میلیارد دلار از ارزش تولید از دست رفت.
- فولادسازان حتی با احداث نیروگاههای اختصاصی نیز نتوانستند این کمبود را جبران کنند، زیرا تامین گاز برای نیروگاههای صنعتی نیز محدود شد.
🔹 پیامد: افت بهرهبرداری از ظرفیت تولید به زیر ۶۰٪ در برخی ماهها و کاهش سهم فولاد از GDP به حدود ۸٪ یا کمتر رسیده است.
سیاستهای ناپایدار و تصمیمات روزمره دولت
- فعالان اقتصادی همواره توان برنامهریزی بلندمدت را ندارند.
- تصمیمات ناگهانی در حوزه صادرات، تعرفهها و تخصیص انرژی موجب بیثباتی در زنجیره تولید شده است.
- این عدم قطعیت به گفته دشتیانه از «وضعیت موقت» به «وضعیت دائمی» تبدیل شده است.
🔹 پیامد: توقف سرمایهگذاری جدید در طرحهای توسعه فولادی و رکود در پروژههای نیمهتمام است.
بحران ارزی و دوگانگی نرخ ارز
- محصولات فولادی باید با نرخ رسمی (حدود ۷۰ هزار تومان) قیمتگذاری شوند،
در حالی که مواد اولیه و هزینهها با دلار آزاد (حدود ۱۱۰ هزار تومان) محاسبه میشوند. - این اختلاف سنگین باعث از بین رفتن حاشیه سود تولیدکنندگان و کاهش توان صادراتی شده است.
🔹 پیامد: افت صادرات رسمی و واگذاری سهم عمده صادرات (حدود ۶۵٪) به واحدهای غیرتولیدی و واسطهگرها صنعت فولاد را با چالش های متعددی روبرو کرده است.
زنجیره تولید نامتوازن و صادرات ناکارآمد
- تمرکز بیش از حد بر تولید فولاد خام (بیلت و اسلب) در برابر کمبود سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی (نورد، لوله، ورق).
- ضعف ساختار صادراتی و حضور پررنگ واسطهها در صادرات.
- نبود سیاست جامع و هماهنگ در کل زنجیره تولید و عرضه.
🔹 پیامد: کاهش ارزشافزوده داخلی و از دست رفتن بازارهای هدف منطقهای.
افزایش هزینههای تولید و فشار ناشی از قیمت انرژی
- از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴، قیمت گاز بیش از ۱۳۰٪ افزایش یافته است.
- اما قیمت محصولات فولادی به دلیل سیاستهای کنترلی دولت بطور متناسبی رشد نکرده است.
- این مسئله، بهویژه برای کارخانههای کوچک و متوسط، منجر به زیان عملیاتی و حتی تعطیلی موقت شده است.
🔹 پیامد: خروج برخی واحدهای خصوصی از بازار و تمرکز بیشتر تولید در دست چند شرکت است.
چالشهای زیستمحیطی و مصرف منابع
- مصرف آب در صنعت فولاد حدود ۱۳۰ میلیون مترمکعب در سال است،
اما به ازای هر کیلو فولاد تنها ۳.۵ تا ۴ لیتر آب مصرف میشود (کارایی بالا نسبت به کشاورزی). - با وجود این، مناطق کمآب مرکزی ایران (یزد، اصفهان، کرمان) با بحران جدی تامین آب روبهرو هستند.
- سیاست روشنی برای انتقال فناوریهای سبز یا بازیافت آب صنعتی وجود ندارد.
🔹 پیامد: فشار محیطزیستی بر مجتمعهای بزرگ فولادی و احتمال محدودیتهای زیستمحیطی جدید در سال ۱۴۰۵وجود دارد.
اشتغال و مسئولیت اجتماعی
- صنعت فولاد حدود ۸٪ از کل اشتغال کشور (مستقیم و غیرمستقیم) را در اختیار دارد.
- با کاهش تولید و رکود صادرات، اشتغال غیرمستقیم (حملونقل، پیمانکاری، خدمات فنی) در حال رکود است.
- طرحهای «مسئولیت اجتماعی» نباید به ابزاری برای فساد یا هزینههای صوری تبدیل شود.
چالشهای تکمیلی که باید به آنها توجه شود
علاوه بر موارد ذکرشده، بررسیهای میدانی و دادههای نیمه نخست ۱۴۰۴ نشان میدهد. که چالشهای زیر نیز بر روند صنعت اثر گذار است.
- افت سرمایهگذاری خارجی به دلیل تحریمها و بیثباتی اقتصادی.
- کاهش مصرف داخلی فولاد در نتیجه رکود بازار مسکن و پروژههای عمرانی.
- افزایش هزینه حملونقل داخلی و صادراتی به دلیل نوسان قیمتی و ضعف زیرساخت ریلی.
- رقابت فشرده در بازارهای منطقهای بهویژه از سوی ترکیه، هند و روسیه.
- نبود سیاست تجاری منسجم برای صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و پاکستان.
فروش ال سی آهن
نتیجهگیری
تا پایان مهر ۱۴۰۴، صنعت فولاد ایران در یکی از سختترین دورههای دهه اخیر خود قرار داشت.اگر اصلاحات بنیادین در سیاست انرژی، نرخ ارز، ساختار صادرات و حکمرانی زنجیره تولید انجام نشود، سهم این صنعت از GDP (تولید ناخالص داخلی = ارزش پولی تمامی کالاها و خدمات تولید و عرضه شده در دوره زمانی معین)به زیر ۵٪ سقوط کرده و جایگاه ایران در رتبه جهانی تولید فولاد نیز کاهش می یابد.
قیمت میلگرد ساختمانی A3 امروز
| عنوان | قیمت | تاریخ بروزرسانی | نمودار قیمت |
|---|---|---|---|
| میلگرد آجدار سایز 10 زاگرس | 43,300 تومان | 12 آبان 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 16 کویر - 9 متری - A3 | تماس بگیرید | 8 آبان 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 22 کاوه اروند | تماس بگیرید | 13 آبان 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 25 آریان فولاد | تماس بگیرید | 13 آبان 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 22 آریان فولاد | 41,400 تومان | 13 آبان 1404 |



