جنگ‌ها در تمامی طول تاریخ تاثیرات گسترده ای بر اقتصاد کشورها داشته اند. جنگ های فرسایشی در طولانی مدت موجب افزایش جهشی قیمت نفت و طلا تا تغییرات در بازارهای مالی و ارز می شوند. درگیری‌های نظامی به سرعت معادلات اقتصادی را تغییر داده و بازارهای جهانی را تحت تأثیر خود قرار می دهد. جنگ اسرائیل با فلسطین بعنوان یکی از جنگ های فرسایشی در طول تاریخ بوده که تاثیرات مخربی بر بازار خاورمیانه داشته است. این جنگ از گذشته تا به امروز در قالب عملیات کوتاه و بلند مدت اقتصاد کشورهای خاورمیانه و ایران را تحت تاثیر قرار داده است. جنگ غزه بعنوان آخرین دسته عملیات نظامی بین اسرائیل و فلسطین نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با توجه به اهمیت منطقه خاورمیانه در تأمین انرژی جهان و وضعیت حساس ژئوپلیتیکی این منطقه، هرگونه تنش در این نقطه از جهان، زنجیره‌ای از پیامدهای اقتصادی را به همراه دارد. این جنگ در بازار ایران موجب افزایش قیمت فلزات صنعتی، ساختمانی و فلزات گران بها شده است. البته بخش بزرگی از این تغییرات، وابسته به نوسات بازار جهانی فلزات بوده است. در ادامه تمامی ابعاد تاثیرات جنگ در بازار فولاد را مورد بررسی قرار می دهیم.
تأثیر طوفان الاقصی بر بازار آهن ایران
اقتصاد جنگی نوعی از سیستمی اقتصادی است که در آن منابع اقتصادی یک کشور صرف تأمین نیازهای جنگی می‌شود. این نوع اقتصاد معمولاً منجر به کاهش رشد اقتصادی، افزایش تورم و افزایش نابرابری‌های اقتصادی می‌شود. دولت‌ها در اقتصاد جنگی معمولاً بخش‌های بزرگی از اقتصاد را ملی‌سازی نموده و منابع خود را صرف تولید کالاها و خدمات ضروری برای جنگ می‌کنند. این فرآیند معمولاً باعث کاهش تولید کالاهای غیرضروری و افزایش قیمت‌ها می‌شود. اقتصاد جنگی نه تنها باعث تغییرات کوتاه‌مدت در بازارها می‌شود، بلکه ساختار اقتصادی کشورها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در طول جنگ، دولت‌ها به جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های آموزش، به توسعه صنایع نظامی و تولید تجهیزات جنگی روی آورده، که در طولانی مدت موجب آسیب های جدی می شود. بعنوان مثال جنگ فرسایشی فلسطین در چندین ده گذشته موجب آسیب های جدی در بخش توسعه فن آوری و دانشگاهی این کشور شده است. که این اختلال ها، تمامی بخش های صنعتی و تولیدی این کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
افزایش تقاضای فلز جهت تولید تجهیزات نظامی، یکی از اولین تاثیرات جنگ بر بازار فولاد است. فولاد ماده‌ای حیاتی در تولید تجهیزات نظامی مانند تانک‌ها، کشتی‌ها، و تسلیحات است. با ایجاد شرایط بحرانی جنگی، تمامی تمرکز منابع فولادی به ساخت تجهیزات نظامی متمرکز می شود. که این تمرکز موجب کاهش عرضه فلزات خام در کارخانجات مقاطع فولادی می شود. و در نهایت این کاهش موجب افزایش قیمت مقاطع فولادی ساختمانی و صنعتی می شود.
در زمان جنگ، کشورها اغلب تحت تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری قرار می گیرند. این محدودیت‌ها موجب اختلال در زنجیره تأمین فولاد می شود. که بخش بزرگی از این فلزات اولیه از طریق واسطه ها تامین می شوند. که وجود این واسطه های میانی موجب افزایش قیمت نهایی فلزات صنعتی و ساختمانی در بازار می شود.
کاهش تولید در مناطق جنگ زده عمدتا به دلیل تخریب زیر ساخت هاف کاهش نیروی انسانی و ناتوانی در تامین فلزات اولیه است. که این کاهش تامین و تولید موجب افزایش ناگهانی قیمت مقاطع فولادی در بازار می شود. نوسانات جدی مواجه کند.
در شرایط بی‌ثباتی سیاسی و جنگ، سرمایه‌گذاران به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند. یکی از روش‌های معمول در این شرایط، خرید طلا است. طلا همواره به عنوان یک دارایی امن در زمان‌های بحران شناخته می‌شود. با افزایش تقاضا برای طلا در زمان جنگ، قیمت این فلز نیز افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در دوره‌های جنگ جهانی و همچنین در زمان جنگ‌های منطقه‌ای در خاورمیانه، قیمت طلا به دلیل افزایش تقاضا برای این فلز به طور قابل توجهی رشد کرد.
هرچند طلا در زمان جنگ به عنوان پناهگاهی امن شناخته می‌شود، اما بازار طلا نیز تحت تاثیر نوسانات قیمت قرار می‌گیرد. در شرایط جنگی، عوامل متعددی از جمله نرخ بهره، ارزش ارزها و میزان تقاضا بر قیمت طلا تاثیرگذار هستند. به عنوان مثال، در جنگ‌های منطقه‌ای و جهانی، قیمت طلا ممکن است در ابتدا به دلیل افزایش تقاضا بالا برود، اما با پایان جنگ و بازگشت ثبات، قیمت‌ها به حالت عادی بازگردد.
عمده نوسان قیمت طلا در زمان جنگ به نرخ بهره، قیمت ارزهای پایه، میزان تقاضای خرید طلا وابسته است. طبعا در شرایط فعلی با افزایش تنش جنگی در منطقه خاورمیانه و ایران، میزان ارزش دلار، یورو، طلا روند افزایش خود را ادامه خواهد داد.
کشورها معمولاً در زمان جنگ به ذخایر طلای خود به عنوان یک منبع ارزی و مالی اتکا می‌کنند. این ذخایر بعنوان ابزاری جهت مهار سقوط ارزش ملی پول کشور در نظر گرفته می شوند. افزایش تقاضای کشورهای درگیر جنگ برای ذخایر طلا بر بازار جهانی این فلز تاثیرگذار است.
فلزات گرانبها مانند نقره، پلاتین و پالادیوم در صنایع الکترونیکی نظامی بطور گسترده کاربرد دارند. در زمان جنگ، نیاز به این فلزات به دلیل تولید تجهیزات پیشرفته نظامی افزایش پیدا می کند. به عنوان مثال، نقره در تولید قطعات الکترونیکی و پلاتین در تولید تجهیزات نظامی کاربرد بکار برده می شوند.
در زمان جنگ، کشورهای درگیر، صادرات فلزات گرانبها را محدود می نمایند. این محدودیت‌ها موجب کاهش عرضه این فلزات را در بازار جهانی می شود. و به دنبال آن، قیمت آنها افزایش می یابد. تحریم‌های اقتصادی علیه کشورهای صادرکننده فلزات گرانبها بر بازارهای جهانی تاثیر منفی گذاشته و منجر به نوسانات شدید در قیمت‌ها می شود.
تخریب معادن فلزات گران بها و زیر ساخت های استخراجی کشورهای درگیر جهت بعنوان یکی از عوامل افزایش قیمت در بازار شناخته می شود. تخریب زیرساخت‌ها و کاهش تولید به تغییرات قیمتی چشمگیر در بازارهای فلزات گرانبها منجر می شود.
یکی از تاثیرات مهم جنگ بر بازار ارز، بی‌ثباتی ارزهای ملی است. کشورهای درگیر جنگ ، اغلب با کاهش ارزش پول ملی خود مواجه می شود. این کاهش ارزش عمدتا به دلیل افزایش هزینه‌های جنگ، کاهش تولید ناخالص داخلی و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به اقتصاد کشورهای درگیر جنگ است.
در شرایط جنگ، سرمایه‌گذاران و شهروندان کشورهایی درگیر جنگ، به دنبال انتقال دارایی‌های خود به ارزهای امن‌تر و پایدارتر می‌باشند. این امر موجب افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی مانند دلار آمریکا، یورو می‌شود. افزایش تقاضا برای این ارزها موجب افزایش ارزش در بازار جهانی و در نتیجه منجر به نوسانات در نرخ ها می شود.
جنگ‌ها معمولاً منجر به افزایش تورم در کشورهای درگیر می‌شوند. افزایش هزینه‌های جنگ و کاهش تولید موجب کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قیمت‌ها می‌شود. این تورم در نهایت موجب کاهش ارزش پول ملی و افت شدید نرخ ارز کشور درگیر می شود.
هرچند جنگ‌ها به طور موقت بازارها را بی‌ثبات می‌کنند، اما پس از پایان جنگ و بازگشت ثبات، بازارها نیز به تدریج به حالت عادی بازمی‌گردند. با بازسازی زیرساخت‌ها و احیای اقتصاد، تقاضا و عرضه در بازارهای فولاد، طلا، فلزات گرانبها و ارز به تعادل می‌رسد. در این مرحله، قیمت‌ها به سطوح پیش از جنگ باز می گردند.
پس از پایان جنگ، کشورهای درگیر جنگ به سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای بازسازی اقتصادی نیاز دارند. این بازسازی‌ها منجر به افزایش تقاضای مقاطع فولادی در بازار می شود.
کشورهای درگیر پس از جنگ اغلب به دنبال اعمال سیاست‌های اقتصادی، کنترلی بازار و نرخ ارز هستند. اغلب این سیاست‌ها شامل کنترل نرخ تورم، تثبیت نرخ ارز و حمایت از صنایع داخلی بوده، که به بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران و بهبود وضعیت بازارها منجر می شوند.
جنگ غزه تأثیرات مستقیمی بر اقتصاد ایران نیز داشته است. افزایش فروش سهام و کاهش ارزش بازار سرمایه ایران نشانی از واکنش سرمایه‌گذاران به تحولات منطقه‌ای است. بازار سرمایه ایران نسبت به رویدادهای بین‌المللی حساسیت بالایی دارد . تغییرات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه به سرعت بر بازار سهام ایران تأثیر می‌گذارد.
یکی از مهم‌ترین تاثیرات جنگ غزه بر اقتصاد جهانی، افزایش قیمت نفت است. افزایش شدت درگیرهای منطقه ای در فلسطین، لبنان و اسرائیل، ممکن است موجب اعمال سیاست های تولیدی و کاهشی در منطقه خاورمیانه شود. که در نهایت موجب افزایش قیمت نفت در بازار جهانی می شود. منطقه خاورمیانه بعنوان بزرگترین تولید کننده منابع نفتی، حدود یک سوم از عرضه جهانی را تامین می کند.
تاثیرات جنگ بر بازارهای فولاد، طلا، فلزات گرانبها و ارز بسیار گسترده و متنوع است. جنگ‌ها به طور موقت موجب بی‌ثباتی و نوسانات شدید در این بازارها می‌شوند، اما پس از پایان جنگ و بازگشت ثبات، بازارها نیز به تدریج به حالت عادی بازمی‌گردند. درک تاثیرات جنگ بر این بازارها می‌تواند به سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی کمک نموده تا در زمان‌های بحرانی تصمیمات بهتری اتخاذ نموده و از فرصت‌های موجود بهره‌برداری نمایند.
