افزایش قیمت بنزین همواره یکی از مهم ترین تصمیمات اقتصادی در ایران بوده است؛ تصمیمی که فراتر از یک اصلاح قیمتی ساده، پیامدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گستردهای بههمراه دارد. پس از تجربه پرهزینه آبان ۱۳۹۸، هرگونه تغییر در نرخ سوخت به یکی از مهمترین متغیرهای اثرگذار بر انتظارات تورمی و رفتار بازارها تبدیل شده است. در همین چارچوب، اعلام سهنرخی شدن بنزین و اجرایی شدن بنزین ۵ هزار تومانی از ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴ بار دیگر نگاهها را به سمت پیامدهای این تصمیم، بهویژه در بازارهای کالایی از جمله فولاد و آهنآلات، معطوف کرده است.
بازار فولاد به دلیل وابستگی مستقیم به انرژی و حملونقل با زنجیره تأمین گسترده همواره تاثیر شدیدتری از افزایش قیمت بنزین را جذب می کند.
بر اساس مصوبه هیئت وزیران، از بامداد شنبه ۲۲ آذرماه نرخ بنزین جایگاه برای مصرف مازاد بر سهمیه به ۵ هزار تومان افزایش یافت. که عملاً بنزین ۵۰۰۰ تومانی را وارد چرخه مصرف کرد. طبق این طرح، استفاده از بنزین سهمیهای (نرخهای اول و دوم) تنها با کارت سوخت شخصی امکانپذیر است و وزارت نفت بهصورت فصلی نرخ سوم بنزین جایگاه را اعلام میکند. همچنین سهمیه خودروهای وارداتی و خودروهای مناطق آزاد حذف شده و این خودروها از نیمه آذر صرفاً با نرخ ۵۰۰۰ تومان سوختگیری میکنند. سهمیه دوم خودروهای CNGسوز نیز از ابتدای بهمنماه نصف خواهد شد. هرچند در ابتدا انتقادهایی درباره عدم تخصیص سهمیه به خودروهای صفر کیلومتر مطرح شد، اما با اصلاح مصوبه، مقرر گردید که خودروهای صفرِ تولید داخل با قیمت کارخانهای کمتر از یک میلیارد تومان مشمول طرح سهمیه ای عادی شوند.
به تأکید مسئولان، این تغییر برای بخش عمدهای از جامعه اثر مستقیم ندارد. طبق گفته کارشناسان، حدود ۸۰ درصد مردم همچنان نیاز سوخت خود را با ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۱۰۰ لیتر بنزین ۳ هزار تومانی تأمین نمایند. در کنار این موارد، برای تاکسیهای اینترنتی سقف ۲۰۰ لیتر سهمیه مازاد ماهانه خودروهای بنزینی و ۹۵ لیتر، مازاد برای خودروهای دوگانهسوز در نظر گرفته شده است. همچنین سکوها متعهد شدهاند که افزایش نرخ سوخت را به کرایهها منتقل نکنند. در طی اجرای این طرح، سامانه خوداظهاری مالکان چندخودرو بهمدت یک ماه فعال شد. تا دارندگان بیش از یک خودرو، یکی از خودروهای خود را برای دریافت سهمیه هدف تعیین نمایند. و در صورت عدم اقدام، کارت سوخت با بیشترین تراکنش بهعنوان کارت دارای سهمیه تلقی شده و سهمیه سایر خودروها حذف خواهد شد.
همچنین بر اساس مصوبات اخیر، بنزین وارداتی با مکانیزم جدیدی وارد چرخه توزیع شده و قیمت نهایی آن در تابلوی بورس انرژی تعیین میشود. به گفته سخنگوی صنف جایگاهداران سوخت، حدود یک سال پیش در تاریخ ۲۰ آبان ۱۴۰۳، هیئت وزیران مصوبهای در خصوص واردات و توزیع بنزین تصویب کرد. که بر اساس آن، قیمت بنزین وارداتی تابع عرضه و تقاضا در بورس انرژی است.
این مصوبه از ۲ آذر ۱۴۰۴ بهطور رسمی اجرایی شده است. که حداقل حجم خرید برای شرکتهای توزیعکننده ۲ هزار لیتر و حداکثر آن ۳۰۰ هزار لیتر تعیین گردیده است. با توجه به ماهیت بورس انرژی، امکان تغییر قیمت متناسب با شرایط بازار وجود دارد. در ادامه این روند، اعلام بنزین ۵ هزار تومانی از ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴ عملاً به معنای ورود رسمی اقتصاد ایران به فاز جدیدی از قیمتگذاری سوخت است.
دکتر نبیاله محمدی، نماینده زنجان و طارم، صراحتاً با افزایش قیمت بنزین مخالفت کرده و تأکید داشته است که کشور با بیش از ۱۰ میلیون خودروی فرسوده مواجه است؛ خودروهایی که سهم بالایی در اتلاف منابع سوخت دارند. به گفته وی، قاچاق سوخت و خودروهای فرسوده عامل اصلی هدررفت بنزین هستند. که نباید هزینه این ناکارآمدیها از جیب مردم پرداخت شود.
این نماینده مجلس با طرح این پرسش که «آیا در میانه سال حقوق و درآمد مردم افزایش یافته که قیمت بنزین خارج از برنامه بودجه سالانه گران میشود؟» تصریح کرده است که هرگونه افزایش قیمت سوخت باید در قانون بودجه پیشبینی و به تصویب مجلس برسد. وی همچنین واردات خودروهای کممصرف، هیبریدی باکیفیت را بعنوان راهکار جدی مقابله با قاچاق سوخت در نظر گرفته که علاج مناسبی برای حل مشکلات است. که بعنوان راهکار جایگزین افزایش قیمت بنزین عمل می کند.
در مقابل، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، اعلام کرده است. که افزایش نرخ بنزین تأثیر مستقیمی در حدود ۰٫۲ درصد بر نرخ تورم خواهد داشت؛ رقمی که از نگاه دولت، قابل مدیریت تلقی میشود. با این حال، تجربه بازارها نشان میدهد که اثر واقعی افزایش قیمت سوخت، بیش از عدد تورمی رسمی است.
افزایش قیمت بنزین در اقتصاد ایران، بطور مستقیم قیمت ها بالا نمی برد. بلکه یک سیگنال روانی قدرتمند به بازارها ارسال میکند. که بازار فولاد نیز به دلیل ماهیت سرمایهای و مصرفی، به این سیگنالها واکنش سریعی نشان میدهد.
بهطور خلاصه، بنزین ۵ هزار تومانی سه پیام کلیدی را بر بازار فولاد تحمیل می کند.
رشد نرخ دلار تا محدوده ۱۲۶ هزار تومان در هفتههای منتهی به اجرای این مصوبه، نشان میدهد. که بازار ارز بخش قابلتوجهی از آثار افزایش قیمت بنزین را پیشخور کرده است.
افزایش قیمت بنزین معمولاً این برداشت را در بازار ایجاد میکند. که دولت با کسری بودجه و محدودیت منابع مالی مواجه است. این برداشت بهسرعت به بازار ارز منتقل شده و انتظار رشد دلار را تقویت میکند. در چنین فضایی:
در نتیجه، حتی پیش از افزایش واقعی هزینهها، قیمت مقاطع فولادی وارد مسیر صعودی میشود.
بازار آهن بیش از بسیاری از بازارها به انتظارات تورمی واکنش نشان میدهد. افزایش قیمت بنزین این ذهنیت را تقویت میکند که:
پیامد این فضا، افزایش تقاضای احتیاطی و جلو افتادن خریدها است. این موضوع در کوتاهمدت موجب رشد قیمتها و در بلندمدت، باعث پیشخور شدن تقاضا و تشدید رکود بازار فولاد در ماههای بعد می شود.
هرچند حمل عمده فولاد با ناوگان دیزلی انجام میشود، اما بنزین نقش مهمی در زنجیره توزیع دارد. افزایش قیمت بنزین هزینههای زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
این هزینهها در بازار با حاشیه سود محدود، بهسرعت به قیمت نهایی مقاطع فولادی منتقل میشوند.
اثر افزایش قیمت بنزین به حملونقل محدود نمیشود. در بلندمدت، این افزایش باعث رشد مولفه های زیر می شود:
و در نهایت، بهای تمامشده فولاد را بهصورت خزنده و مداوم افزایش میدهد.
بنزین ۵ هزار تومانی از ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴، تنها یک تغییر قیمتی نیست؛ بلکه سیگنالی مهم به کل اقتصاد ایران است. بازار فولاد به دلیل وابستگی بالا به انرژی، حملونقل و فضای روانی اقتصاد، این سیگنال را سریعتر از بازارهای دیگر دریافت میکند. برای فعالان صنعت فولاد، تولیدکنندگان و مصرفکنندگان آهنآلات در سال ۱۴۰۴، رصد همزمان قیمت بنزین، نرخ دلار و سیاستهای انرژی شرط اصلی تصمیمگیری هوشمندانه و کاهش ریسکهای قیمتی خواهد بود.
| عنوان | قیمت | تاریخ بروزرسانی | نمودار قیمت |
|---|---|---|---|
| میلگرد آجدار سایز 10 زاگرس | 45,700 تومان | 16 آذر 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 16 کویر - 9 متری - A3 | تماس بگیرید | 8 آبان 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 22 کاوه اروند | تماس بگیرید | 8 آذر 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 25 آریان فولاد | تماس بگیرید | 24 آذر 1404 | |
| میلگرد آجدار سایز 22 آریان فولاد | تماس بگیرید | 24 آذر 1404 |
