صنعت ساخت و ساز همانند صنایع دیگر با پیشرفت علم و تکنولوژی، دچار دگرگونیهای فراوانی شده است که باعث گردیده تا روند ساخت و ساز سریعتر و البته با کیفیت بیشتری همراه شود. به گونهای که اکنون میتوان بدون نگرانی بابت ارتفاع ساختمانها، اقدام به ساخت آنها نمود، چرا که محصولاتی همچون تیرچه باعث شدهاند تا استقامت سقفها نسبت به گذشته به مراتب بهتر و بیشتر گردد. از این رو نیاز است برای شناخت بهتر و بیشتر تیرچه با انواع تیرچه و با کاربرد هریک از آنها آشنا شوید. با فولاد مهراد همراه باشید تا نکات فنی و تکنیکی انواع تیرچه را مورد بررسی قرار دهیم.
تیرچه عضوی پیش ساختهای است که به صورت افقی بین ستونهای ساختمان، دیوارها و یا تیرهای ساختمان قرار میگیرد و در ترکیب با تیرچه های دیگر، سقف و یا کف را در برابر نیروهای زنده و مرده پشتیبانی میکند. در واقع، تیرچه شکلی از تیر است که معمولاً فواصل نسبتاً کوتاهی را پوشش میدهد. تیرچه ها معمولا از چوب، فولاد یا بتن ساخته میشوند که هر کدام ویژگی منحصر به فرد خود را دارند.
معمولا تیرچه ها در یک سری موازی روی تیرها یا دیوارهای باربر قرار میگیرند و توسط تکیهگاههای فلزی به نام آویز تیرچه یا لنگرها به آنها متصل میشوند. انتهای تیرچه، شیارهایی وجود دارد که با عناصر تحملکننده وزن همسطح میشود تا بتواند افقی صاف را ایجاد کند.
تا این قسمت از مقاله، دانستیم که تیرچه چه عنصری از ساختمانسازی است، اما نیاز است علاوه بر شناخت کلی آن، با انواع تیرچه آشنا شوید تا بتوانید بر اساس کاربردی که دارند، در ساختمانسازی از آنها استفاده نمایید. با توجه به اینکه عمده مواد مورد استفاده در ساخت تیرچه، بتن و فلز است، میتوان تیرچه ها را به دسته های زیر تقسیم نمود که از پر مصرفترین انواع تیرچه می باشند:
تیرچه بتی و یا تیرچه بلوک یکی از انواع تیرچه میباشد که از میلگرد و بتن به صورت پیش ساخته در ساختمانسازی مورد استفاده قرار میگیرد. برای ساخت این نوع تیرچه از یک آرماتور فولادی در بال بالایی، دو آرماتور در بال پایینی و چند آرموتور که به صورت زیگزاگ به دو بال بالایی و پایینی جوش داده میشوند، استفاده میشود. این نوع تیرچه با توجه به کاربرد فراوانی که در بازار و صنعت ساختمان سازی دارد، از محبوبیت خوبی برخوردار است، چرا که با استفاده از تیرچه بتنی، امکان ساخت ساختمانها و برجهای مرتفع به آسانی فراهم شده است.
تیرچه بلوک در پوشش سقفهای اسکلت آجری، فلزی و بتن آرمه و همچنین در ساختمانهایی که بتن موجود در آن دچار کشش شده است، بسیار حائز اهمیت است. نکته لازم به ذکر در مورد تیرچه بتنی این است که این نوع تیرچه به خاطر استحکام و مقاومت بالایی که در برابر نیرو کششی دارد، میتواند در بسیاری از موارد پاسخگوی نیاز صنعت پر جنب و جوش ساختمان سازی باشد.
تیرچه فلزی که به آن تیرچه کرومیت نیز گفته میشود، یکی دیگر از انواع تیرچه میباشد که در ساخت آن از ورق فولادی و نبشی استفاده شده است. در این مدل تیرچه بر خلاف تیرچه بتنی، از ورق فولادی به جای دو میلگرد و بتن در بال پایینی استفاده شده است و از نبشی به جای میلگرد بهره برده شده است.
اگر از نزدیک به این تیرچه نگاه کنید، خواهید دید از نظر ساختاری به سه قیمت تحتانی، میانی و فوقانی تقسیم میگردد. در قسمت پایینی و یا تحتانی آن ورق فولاد و در قسمت بالایی و یا فوقانی یک ورق نبشی قرار دارد که توسط میلگردهای به صورت زیگزاگ به یکدیگر متصل شدهاند. از این رو با توجه به ساختاری که این تیرچه دارد، در صنعت ساختمانسازی از توجه ویژهای برخوردار است و به صورتهای مختلفی تولید میگردد. همچنین با توجه به ایستا بودن تیرچه کرومیت، نیاز به شمعبندی وجود ندارد، در نتیجه به مراحل اجرا سرعت میبخشد.
تیرچه کرومیت به خاطر ساختاری که دارد از استقامت بالایی برخوردار هستند، از این رو میتوان از آنها در ساخت سقفهای تیرچه کرومیت و در کل در ساختمانهایی با اسکلت فلزی استفاده نمود.
شاید در نگاه اول، تیرچه سفالی با تیرچه بتنی به خصوص تیرچه خرپا یکسان به نظر برسد، در حالی که تفاوتهای اساسی با یکدیگر دارند.
در تیرچه سفالی، میلگردها در قالب سفالی خود قرار گرفتهاند و سپس بتنریزی صورت میگیرد. اما شباهتهای این دو مدل تیرچه قابل انکار نیست، به خصوص که میتوان گفت از نظر کارایی و ساختار نیز تقریبا یکسان هستند. تیرچه سفالی نیز از آرموتور فوقانی و همچنین دو و یا سه مورد آرموتور تحتانی تشکلی شده است که توسط میلگردهای خم شده به صورت زیگزاگی به هم متصل شدهاند.
تیرچه سفالی در بین افراد و مهندسان عمران از رواج زیادی برخوردار بود، چرا که این مدل تیرچه به خاطر استفاده از سفال، از وزن کمتری برخوردار است و از سمت دیگر دارای قیمت کمتری نیز میباشد. اما با گذشت زمان و ورود استانداردهای جدید به صنعت ساختمانسازی، رفته رفته استفاده از تیرچه سفالی ممنوع گردید چرا که به آسانی نمیتوان از کیفیت سفال آن اطمینان نمود.
همانند تیرچه بلوک، از این تیرچه نیز در سقف تیرچه بلوک استفاده میگردد اما با این تفاوت که تیرچه سفالی در این جا فقط نقش تیرهای فرعی را ایفا میکند.
تیرچه صنعتی یکی از تیرچههایی است که میتوان گفت دارای ساختاری متفاوت نسبت به انواع برشمرده در این مقاله دارد؛ چرا که در تولید تیرچه صنعتی، خرپایی آن توسط جوشکاری نقطهای تولید میگردد. به همین منظور ساختار و ظاهر آن از هیچ انحنایی برخوردار نیست و اجزای آن به واسطه لولا به یکدیگر متصل شدهاند.
علاوه بر این موارد برای تولید تیرچه صنعتی از فولاد و بتن استفاده میشود که همین امر باعث افزایش مقاومت و استحکام این تیرچه شده است.
از تیرچه صنعتی به خاطر مزایای فراوانی همچون استحکام بالا، کیفیت، عدم وجود نقص و … برای ساخت سقف استفاده میگردد تا علاو بر اطمینان از استقامت سازه، در هزینهها نیز صرفهجویی گردد.
تیرچه نیازیت همانند تیرچه کرومیت در ساخت و ساز اجرا میگردد. با این حال به طور کلی از ویژگیهای منحصر به فردی نیز برخوردار است. تیرچه نیازیت یکی از انواع تیرچه فولادی است که قادر است وزن سقف را تا قبل از محکم شدن بتن به خوبی تحمل کند. این مدل تیرچه در زمان ساخت، تیرهایی به صورت T ایجاد میکنند.
لازم به ذکر است یکی از ویژگیهای بارز این نوع تیرچه، حذف بتن جان میباشد که همین امر باعث کاهش مصرف بتن تا حدود ۴۰ درصد شده است. علاوه بر این موارد، برای استفاده از این تیرچه، نیازی به شمعبندی و بتن ریزی در طبقات به صورت همزمان وجود ندارد.
با توجه به ویژگیهای برشمرده شده از تیرچه نیازیت، میتوان گفت این تیرچه در مکانهایی که دارای دهانههای بلند و یا نامنظم میباشند، به راحتی قابل استفاده میباشد.
تیرچهها میتوانند در سرعت ساخت و ساز بسیار مفید باشند، چرا که یک سازه از پیش ساخته شده هستند. از این رو با استفاده از تیرچه نه تنها میتوان استقامت ساختمان را افزایش داد، بلکه میتوان به روند آن نیز سرعت بخشید که خود میتواند باعث کاهش هزینهها گردد. اما باید به این نکته توجه داشت که هر کدام از انواع تیرچه ها ویژگیها و خواص مقاومتی خواص خود را دارند که میتواند بر دوام و استفامت ساختمان اثر بسزایی داشته باشند. پس در استفاده از تیرچه دقت لازم داشته باشید و با علم کافی اقدام به استفاده از آن کنید.
